top of page
Plant Shadow
website bg (1).png

जगद् गुरु  रामानंदाचार्य नरेंद्राचार्यजी

सनातन वैदिक धर्म आणि मानवतेचे दिव्य प्रतीक
 

जगद् गुरु रामानंदाचार्य नरेंद्राचार्यजी हे नाव म्हणजे सनातन वैदिक धर्माचे तेजस्वी दीपस्तंभ आणि मानवतेच्या अखंड करुणेचे मूर्तिमंत स्वरूप. ते केवळ एक पूज्य अध्यात्मिक गुरु नाहीत, तर युगानुयुगे मार्गदर्शन करणारे परम ज्ञानी, अनुभूतीसमृद्ध आणि दैवी प्रेरणास्रोत आहेत.

आपल्या अखंड साधना, गहन तत्त्वज्ञान आणि सर्वसमावेशक दृष्टीकोन यांद्वारे त्यांनी मानवाच्या अंतरात्म्याला ईश्वराशी जोडण्याचा संकल्प केला आहे. त्यांच्या प्रत्येक उपदेशात भक्तीचा प्रकाश, आत्मज्ञानाची अनुभूती आणि परमसत्याचा स्पर्श प्रकटतो. रामानंदाचार्य दक्षिणपीठ श्रीक्षेत्र नाणीजधामचे अधिष्ठाता म्हणून त्यांनी या पवित्र भूमीला ज्ञान, साधना आणि करुणेचे तीर्थस्थान बनवले आहे. त्यांच्या साक्षात कृपाछत्राखाली असंख्य जीव भक्तीच्या मार्गावर प्रवृत्त झाले;  त्यांच्या कार्याचा केंद्रबिंदू आहे भक्तीचा विस्तार, आत्मज्ञानाचे जागरण आणि परमसत्याची अनुभूती.
त्यांच्या मार्गदर्शनाखाली नाणीजधाम आज केवळ एक आश्रम नाही, तर जगभरातील साधकांसाठी प्रेरणादायी, प्रबोधनकारी आणि मोक्षमार्गाचे दैवी केंद्रस्थान बनले आहे. जगद् गुरुंच्या सान्निध्यात जो क्षण व्यतीत होतो, तो केवळ वेळ नसतो, तो ईश्वरानुभूतीचा शाश्वत क्षण ठरतो. त्यांच्या शब्दांत वेदांचा नाद आहे, त्यांच्या करुणेत भगवंताची उपस्थिती आहे, आणि त्यांच्या कृपेने अनंत जीवांना मोक्षमार्गाचे दार उघडते.

“मनुष्यचर्मणा बद्धः साक्षात् परशिवः स्वयम्‌।
सच्छिष्यानुग्रहार्थाय गूढं पर्यटति क्षितौ।
अत्रिनेत्रः शिवः साक्षाद् अचतुर्बाहुरच्युतः।
अचतुर्वदनो ब्रह्मा श्रीगुरुः कथितः प्रिये॥”

 

गुरुतत्त्वाचे स्वरूप
 

आठ प्रकारच्या प्रकृतींनी (पंचमहाभूत, अहंकार, बुद्धी, मन) बनलेला हा मानवी देह जरी बाहेरून हाडामासांचा वाटत असला तरी, या देहात जेव्हा सद् गुरु रूपाने दैवी शक्ती अवतरण करते तेव्हा तो साक्षात् परमेश्वरच असतो.
गुरू म्हणजेच साक्षात् परमशिव.

तो सत्शिष्यांवर अनुग्रह करण्यासाठीच या पृथ्वीवर अवतरतो.

श्रीगुरू म्हणजे त्रिनेत्र नसलेले शिव, चतुर्भुज नसलेले विष्णू, आणि चतुर्मुख नसलेले ब्रह्मा आहेत.
गुरू हे ब्रह्मा, विष्णू आणि महेश यांच्या स्वरूपात आहेतच, परंतु त्याहूनही पुढे ते साक्षात् परब्रह्माचे मूर्त स्वरूप आहेत.

 

गुरू शब्दाचा अर्थ
 

संस्कृतमध्ये ‘गुरू’ या शब्दाचा अर्थ पुढीलप्रमाणे सांगितला आहे:

​

“गुकारस्त्वन्धकारश्च, रूकारस्तेज उच्यते।
अज्ञानग्रासकं ब्रह्म, गुरुरेव न संशयः।”

​

  • ‘गु’ म्हणजे अंधकार आणि ‘रु’ म्हणजे प्रकाश.

  • जो अज्ञानाचा अंधकार दूर करून ज्ञानाचा प्रकाश देतो, तोच गुरू होय.

  • जो अज्ञानाचा नाश करतो तो सगुण ब्रह्म आहे — तोच गुरू आहे.

गुरूपेक्षा श्रेष्ठ काहीच नाही

​

“नधिकं तत्त्वं, न गुरोरधिकं तपः।
तत्त्वज्ञानात् परं नास्ति, तस्मै श्रीगुरवे नमः॥”

​

गुरूपेक्षा श्रेष्ठ असे कोणतेही तत्त्व नाही, गुरूसेवेपेक्षा श्रेष्ठ असे कोणतेही तप नाही. गुरूने दिलेल्या तत्त्वज्ञानापेक्षा श्रेष्ठ असे काही नाही. अशा त्या परम पूजनीय श्रीगुरूंना नमस्कार.

 

सद् गुरुचे महत्त्व

​

“ब्रह्मानन्दं परमसुखदं केवलं ज्ञानमूर्तिं।
द्वन्द्वातीतं गगनसदृशं तत्त्वमस्यादिलक्ष्यम्।
एकं नित्यं विमलमचलं सर्वधीसाक्षिभूतं।
भावातीतं त्रिगुणरहितं सद् गुरुं तं नमामि॥”

​

मी त्या सद् गुरूंना नमस्कार करतो जे ब्रह्मानंदाचे मूर्त स्वरूप आहेत, जे परमसुख देतात, जे केवळ ज्ञानस्वरूप आहेत. जे द्वंद्वांच्या पलीकडे आहेत, आकाशाप्रमाणे विशाल आणि सूक्ष्म आहेत, आणि “तत्त्वमसि” या महावाक्याचे लक्ष्य आहेत. ते एकच आहेत, नित्य आहेत, निर्मळ आहेत, अचल आहेत, सर्व बुद्धींचे साक्षी आहेत, भावनांच्या पलीकडे आहेत आणि त्रिगुणांपासून मुक्त आहेत.

​

गुरूपेक्षा जगात काहीच श्रेष्ठ नाही. गुरूपलीकडे काहीही सत्य नाही. गुरूपेक्षा तपसुद्धा श्रेष्ठ नाही. गुरू तत्त्वज्ञानाच्या पलीकडे आहेत — तेच साक्षात् परब्रह्माचे स्वरूप आहेत. ते परमानंद देतात आणि केवळ ज्ञानाचे मूर्त स्वरूप आहेत. गुरू सुख-दुःख, ऊन-पाऊस, उष्णता-शीत यांपासून मुक्त आहेत. ते आकाशासारखे सर्वव्यापी आणि अतीसूक्ष्म आहेत. “तत्त्वमसि” या वेदवाक्याचे अंतिम लक्ष्य म्हणजे गुरू. ते नित्य, निर्मळ, अचल आणि सर्व बुद्धिमत्तेचे मूर्त स्वरूप आहेत.

हे जगद् गुरु नरेंद्राचार्य, तुम्ही सर्व भावनांच्या पलीकडील अनुभव देणारे आहात. तुम्हाला आमचे शतकोटी नमस्कार असोत.

bottom of page